chalumeau
Hoewel het niet nodig is om de geschiedenis te kennen van enig instrument dat je besluit te leren bespelen, zal een beetje kennis van de klarinetgeschiedenis je speelervaring nog aangenamer en interessanter maken en jou de stukken die je speelt beter leren waarderen. Maak kennis met de chalumeau, de familie Denner, en de eerste werken die grote componisten als Vivaldi, Rameau en Telemann schreven voor dit ‘nieuwe’ instrument.
De moderne klarinet zoals we die vandaag de dag kennen, is een vrij recente ontwikkeling. Het was de laatste houtblazer die als vast lid aan het symfonisch orkest werd toegevoegd.
De voorloper van de klarinet is de chalumeau, een middeleeuws cilindrisch geboord ventielloos rietblaasinstrument met acht vingergaten, zoals een blokfluit, en een bereik van slechts zowat een tiende van de huidige klarinet. Onze dank voor de moderne klarinet moet gaan naar Johann Christoph Denner (1655 – 1707), die de uitvinder is van de huidige klarinetvorm.
gravure door Johann Christoph Weigel (+/- 1720)
Hij voegde onder meer een beker toe aan het einde van het lichaam van de klarinet en voegde de Bes toets toe. Hierdoor breidde het scala van de klarinet zich uit tot meer dan drie octaven. In een gravure van Johann Christoph Weigel uit ‘Musicalischem Theatrum’ van ongeveer 1720 werd de klarinet in een ontwerp van Denner voor het eerst vermeld.
De Denner familie bleef betrokken bij de geschiedenis van de klarinet. Johann’s zoon Jakob voegde nog een nieuwe sleutel toe, waarmee het bereik van de klarinet nog verder uitbreidde.
Na de toevoeging van nog meer sleutels door andere vernieuwers, zoals Beer en Barthold, werd de klarinet al snel de favoriet van de componisten van di0e dag. Bekende componisten van het begin van de 18e eeuw, die de klarinet in hun muziek opnamen waren Vivaldi, Rameau en Telemann.
Geniet alvast van dit Concerto voor 2 klarinetten, 2 hobo’s, strijkers en b.c. van Antonio Vivaldi.
Maar het was pas in de tweede helft van de 18de eeuw dat de klarinet tot haar volle schitterende wasdom kwam, toen Mozart prachtige muziek voor de klarinet solist schreef, waaronder een beroemd concerto en een kwintet. Dit werk moest echter door componisten die na hem kwamen worden naar voren geschoven
Wil je zelf eens wat mooie stukken uit de 18de eeuw proberen in transcripties voor de klarinet ?
Onze aanraders:
- Een programmatorisch werkje van J.Ph. Rameau, La Poule
- 3 Baroque Polonaises voor klarinetkwartet van Elie Van der Jeught
Proberen maar!
beste groeten,
de klarinetmuziekredactie